Ιστορία της Εκκλησίας της Κύπρου

Η Εκκλησία της Κύπρου θεωρείται μία από τις παλαιότερες Ανεξάρτητες Ορθόδοξες Εκκλησίες παγκοσμίως, που έχουν κοινό δογματικό πυρήνα μεταξύ τους, αλλά δεν διοικούνται από τον ίδιο πατριάρχη. Προς το παρόν, Η Ορθόδοξη Εκκλησία αποτελείται από διάφορες αυτοκέφαλες εκκλησίες, οι οποίες αναγνωρίζουν την εξουσία του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως. Ο προκαθήμενος της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Κύπρου φέρει τον τίτλο του Αρχιεπισκόπου Νέας Ιουστινιανής και όλης της Κύπρου. Από τις 5 Νοεμβρίου 2006, η τιμή αυτή αντιστοιχεί στον Χρυσόστομο Β΄.

Σύμφωνα με τα βιβλικά κείμενα, η Εκκλησία της Κύπρου είχε την προέλευσή της στους αποστολικούς χρόνους. Οι Πράξεις των Αποστόλων διηγούνται ότι ο Απόστολος Παύλος έφτασε στην Κύπρο το 45 μ.Χ., συνοδευόμενος από τον Βαρνάβα και τον Ευαγγελιστή Μάρκο. Σκοπός του ταξιδιού ήταν η διάδοση του χριστιανισμού. Μεταξύ πολλών γεγονότων, ένα σημαντικό γεγονός συμβαίνει στην Πάφο, όπου ο Ρωμαίος αξιωματούχος Σέργιος Παύλος αποφασίζει να ασπαστεί τον Χριστιανισμό.

Ο Βαρνάβας εγκατέλειψε το νησί και επέστρεψε το έτος 50, εγκατασταθέντας στη Σαλαμίνα. Η ιστορία θεωρεί ότι ήταν ο πρώτος αρχιεπίσκοπος της Κύπρου. Βρέθηκε θαμμένος στα περίχωρα της πόλης αυτής και πιστεύεται ότι λιθοβολήθηκε μέχρι θανάτου από ομάδα Εβραίων. Έκτοτε, διάφοροι επίσκοποι αφιερώθηκαν στη διάδοση του χριστιανισμού στην Κύπρο.

Πιστεύεται ότι προς το τέλος του 4ου αιώνα, ο χριστιανισμός είχε εξαπλωθεί σε όλο το νησί. Αξίζει να σημειωθεί ότι, εκείνη την εποχή, η Κύπρος ήταν μέρος της ανατολικής επισκοπής της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, της οποίας πρωτεύουσα ήταν η Αντιόχεια. Όπως εξηγεί ο Δρ Ανδρέας Μιτσίδης σε διάφορα άρθρα και έρευνες, οι Κύπριοι ήταν από τους πρώτους που αποδέχθηκαν τον Χριστιανισμό και τον δίδαξαν εκτός Ιερουσαλήμ. Οι επίσκοποι Νεαπόλεως Τυχικός, Κουρίου Φιλάγριος και Φιλονείδης, Ταμασσού Μνάσων και Ρόδου, Σόλων, Αξιούσιος και Θεόδοτος της Κερύνειας, καθώς και οι Τίμων, Αρίστων, Αριστοκλειανός, Επαφράς και Νικαγόρας συνέβαλαν στη διάδοση και εδραίωση του Χριστιανισμού στην Κύπρο.

Ορισμένοι από αυτούς ομολόγησαν με θάρρος τον Χριστό κατά τη διάρκεια των διωγμών και πέθαναν. Όπως είπαμε, η Εκκλησία της Κύπρου είναι μια από τις παλαιότερες αυτοκέφαλες εκκλησίες. Όταν ο Αρχιεπίσκοπος Αντιοχείας προσπάθησε να καταργήσει την αυτοκεφαλία του, οι Κύπριοι αρχιερείς κατήγγειλαν την παρέμβαση της Γενικής Συνέλευσης στην Έφεσο. Αυτή η Οικουμενική Σύνοδος ήταν θεμελιώδης και εξασφάλισε την αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Κύπρου για πάντα.

Υπάρχει μια σχετική πληροφορία για να καταλάβουμε πώς κατέληξαν σε αυτή την απόφαση να διασφαλίσουν την αυτοκεφαλία τους. Το 478 μ.Χ., ο Αρχιεπίσκοπος της Κύπρου Ανθέμιος, μετά από όραμα, βρήκε τον τάφο και το λείψανο του αποστόλου Βαρνάβα, στο σεντούκι του οποίου υπήρχε αντίγραφο του Ευαγγελίου του Ματθαίου. Ο Αρχιεπίσκοπος Ανθέμιος προσέφερε το Ευαγγέλιο στον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Ζήνωνα, ο οποίος παραχώρησε τα γνωστά τρία αυτοκρατορικά προνόμια στον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου: να υπογράφει το όνομά του σε έγγραφα με κόκκινο μελάνι (δια κινναβάρεως), να φοράει κάτω από τα ενδύματά του τυριανή πορφύρα αντί για μαύρα ρούχα και να μπορεί να κρατά αυτοκρατορικό σκήπτρο (δηλαδή μια ασημένια επιχρυσωμένη ράβδο, στεφανωμένη από μια χρυσή σταυροειδή σφαίρα), αντί για την κανονική επισκοπική ράβδο.